Κώδικας για αντιμετώπιση σεξουαλικής παρενόχλησης στη δημόσια υπηρεσία

Η Επίτροπος Διοικήσεως ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων που ανέλαβε την ετοιμασία του κώδικα, τον παρουσίασε σήμερα σε δημοσιογραφική διάσκεψη στην παρουσία της Υπουργού Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ζέτας Αιμιλιανίδου και της Προέδρου της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και την Επαγγελματική Εκπαίδευση Λουίζας Ζαννέτου Χριστοδουλίδου.

Ερωτηθείσα, η  κ. Λοττίδου είπε ότι υπήρξαν σχετικά παράπονα στο Γραφείο της και πως από το 2015 μέχρι και σήμερα εκκρεμούν γύρω στα οκτώ παράπονα που αφορούσαν σεξουαλική παρενόχληση. "Στο ένα είχαμε προβεί σε έκθεση, ακόμη ετοιμάζεται και είναι στα σκαριά και θα δοθεί εντός των ημερών. Σε κάποιες περιπτώσεις κρίθηκε ότι οι ισχυρισμοί δεν ήταν τόσο δυνατοί ώστε να στοιχειοθετούν από την δική μας πλευρά, ότι υπήρχε σεξουαλική παρενόχληση", πρόσθεσε.

Η Υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου συγχάρηκε την Επίτροπο Διοικήσεως γι αυτή την πρωτοβουλία αλλά και για το αποτέλεσμα, όπως σημείωσε, του Κώδικα που έχουμε σήμερα μπροστά μας.

"Είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο γιατί πραγματικά για πρώτη φορά υπάρχουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες για να μπορεί αυτό το θλιβερό φαινόμενο της παρενόχλησης στην εργασία να γνωρίζει οποιοσδήποτε πώς πρέπει να ενεργήσει, το ότι αποτελεί πειθαρχικό αδίκημα και στόχος μου είναι να προωθηθεί αυτός ο Κώδικας στο Υπουργικό Συμβούλιο έτσι ώστε να καλέσει όλες τις αρμόδιες αρχές να τον εφαρμόσουν", πρόσθεσε.

Σημείωσε, ότι κανένας δεν πρέπει να ανέχεται τέτοιου είδους συμπεριφορές αναφέροντας ότι αυτή την προσπάθεια που αφορά τη δημόσια υπηρεσία, υπάρχει και η αντίστοιχη προσπάθεια για τον ιδιωτικό τομέα. "Στόχος μας είναι και εκεί να εφαρμοστεί ένας αντίστοιχος κώδικας, ο οποίος να είναι μέρος των συλλογικών συμβάσεων", συμπλήρωσε.

Σκοπός του κώδικα, είπε η κ. Λοττίδου, είναι η πρόληψη και η αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και της παρενόχλησης στην εργασία στη δημόσια υπηρεσία.

Ο κώδικας, ανέφερε, είναι ένα αναγκαίο μέτρο που πηγάζει από το νόμο για την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και ο οποίος παραπέμπει στους νόμους και κανονισμούς , που περιγράφουν τις διαδικασίες σε σχέση με τα πειθαρχικά αδικήματα στη δημόσια υπηρεσία.

Ο περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και Επαγγελματική Εκπαίδευση νόμος, σημείωσε, έχει εφαρμογή σε όλους τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες στη δημόσια υπηρεσία περιλαμβανομένων των μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων, των εργοδοτουμένων ορισμένου και αορίστου χρόνου, των ωρομίσθιων και εργαζόμενων με συμβόλαια/συμβάσεις - ανεξαρτήτως δηλαδή - από το καθεστώς απασχόλησης τους.

"Ο δε εργοδότης – στη συγκεκριμένη περίπτωση το κράτος – σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, οφείλει να λαμβάνει άμεσα, κάθε πρόσφορο μέτρο για να αποτρέπει ή να αντιμετωπίζει οποιαδήποτε πράξη – μεμονωμένη ή επαναλαμβανόμενη - που συνιστά παρενόχληση, σεξουαλική παρενόχληση, δυσμενή μεταχείριση λόγω απόκρουσης τέτοιας συμπεριφοράς ή ακόμα και θυματοποποίησης λόγω υποβολής σχετικής καταγγελίας. Ο εργοδότης δηλαδή καλείται να ενεργεί τόσο προληπτικά όσο και κατασταλτικά σε σχέση με φαινόμενα παρενόχλησης και σεξουαλικής παρενόχλησης", πρόσθεσε.

Η σεξουαλική παρενόχληση, είπε η κ. Λοττίδου, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο και μορφή έμφυλης βίας, που προσβάλλει την αξιοπρέπεια των θυμάτων, είναι δυσάρεστη και προσβλητική για μια γυναίκα ή έναν άνδρα και είναι ανεπιθύμητη τονίζοντας ότι η σεξουαλική παρενόχληση και η παρενόχληση απαγορεύονται δια νόμου και συνιστούν διάκριση λόγω φύλου.

Η Επίτροπος Διοίκησης είπε πως στον κώδικα, γίνεται αρχικά μια σύντομη παρουσίαση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, δηλαδή του περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμου, του σκοπού του Κώδικα και των χρήσιμων όρων και εννοιών όπου αναφέρεται, μεταξύ άλλων, τι νοείται παρενόχληση, σεξουαλική παρενόχληση, ανεπιθύμητη συμπεριφορά και συμπεριφορά σεξουαλικής φύσεως.

Στη συνέχεια ακολουθούν το Κεφάλαιο 5, όπου γίνεται η ανάλυση για το ότι η σεξουαλική παρενόχληση και η παρενόχληση συνιστούν απαγορευμένη διάκριση λόγω φύλου, σε όλα τα στάδια της απασχόλησης, δηλαδή από την πρόσβαση σε
μια θέση εργασίας, μέχρι και την απόλυση ενός ατόμου.

Στο Κεφάλαιο 6, περιγράφονται οι οδηγίες προς εργαζόμενους και εργαζόμενες για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης και παρενόχλησης.

Στο Κεφάλαιο 7, γίνεται αναφορά στα καθήκοντα και τις ευθύνες της κάθε αρμόδιας αρχής για την διασφάλιση αξιοπρεπούς εργασιακού περιβάλλοντος και τη λήψη μέτρων τόσο για την πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση τέτοιων πράξεων, στηρίζοντας τον εργαζόμενο ή την εργαζόμενη που υπέστη σεξουαλική παρενόχληση ή παρενόχληση, τηρώντας πάντοτε εχεμύθεια σε όλα τα στάδια .

Ακολουθεί το Κεφάλαιο 8, και τα στάδια ανεπίσημης και επίσημης διαδικασίας διερεύνησης τέτοιων ισχυρισμών, όπου εισάγεται, ουσιαστικά, η πρακτική της εσωτερικής διαδικασίας – δηλαδή μιας ανεπίσημης διαδικασίας - η οποία στοχεύει στην άμεση αντιμετώπιση της παρενόχλησης ή της σεξουαλικής παρενόχλησης, προτού αυτή εξελιχθεί , έτσι ώστε να προστατέψει το θύμα έγκαιρα και αποτελεσματικά .

Ωστόσο, ανέφερε, εάν το πρόσωπο που καταγγέλλει μια τέτοια πράξη το επιθυμεί, η ανεπίσημη διαδικασία μπορεί να μετατραπεί σε επίσημη, με την υποβολή από τον εργαζόμενο ή την εργαζόμενη γραπτώς της καταγγελίας στην κάθε αρμόδια αρχή, για να εξεταστεί δυνάμει των διαδικασιών που προβλέπονται στους Νόμους και στους Κανονισμούς για τα πειθαρχικά αδικήματα.

Ο κώδικας ολοκληρώνεται με πληροφορίες σε σχέση με τους επίσημους θεσμούς που επιλαμβάνονται καταγγελιών ή παραπόνων για παρενόχληση ή σεξουαλική παρενόχληση ή μπορούν να προσφέρουν οποιεσδήποτε σχετικές πληροφορίες, οι οποίοι είναι ο Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, οι Επιθεωρητές και οι Επιθεωρήτριες του Τμήματος Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η Αστυνομία.

Τελος ο κώδικας περιλαμβάνει δύο παραρτήματα με τους μύθους και τα στερεότυπα για την παρενόχληση και τη σεξουαλική παρενόχληση και τις συνέπειες τέτοιων πράξεων.

"Ο κάθε προϊστάμενος, η κάθε αρμόδια αρχή, και η δημόσια διοίκηση γενικότερα , πρέπει να αναγνωρίζουν ότι η παρενόχληση και η σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία συνιστούν απαγορευμένη διάκριση λόγω φύλου και ότι έχουν τη νομική ευθύνη να διασφαλίζουν ένα ασφαλές, αξιοπρεπές, υγιές και φιλικό εργασιακό περιβάλλον για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες. Σε αντίθετη περίπτωση, ο εργοδότης είναι συνυπεύθυνος με το πρόσωπο που διέπραξε τις όποιες απαγορευμένες κατά νόμο πράξεις γεγονός που επιβεβαιώθηκε από την νομολογία", συμπλήρωσε η κ. Λοττίδου.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και την Επαγγελματική Εκπαίδευση Λουίζας Ζαννέτου Χριστοδουλίδου. είπε ότι ο νόμος περί ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και την επαγγελματική εκπαίδευση, δημιούργημα του οποία είναι η Επιτροπή Ισότητας, αναφέρει ξεκάθαρα την υποχρέωση του εργοδότη να λάβει προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα, ειδικότερα μόλις περιέλθει σε γνώση του παρενόχληση ή σεξουαλική παρενόχληση, να λάβει κάθε πρόσφορο μέτρο για την παύση και μη επανάληψη της καθώς και για την άρση των συνεπειών.

"Σε αντίθετη περίπτωση ο εργοδότης κρίνεται συνυπεύθυνος με τον δράστη και είναι ακριβώς γι αυτόν τον λόγο που η Κυπριακή Δημοκρατία κλήθηκε σε κάποιες περιπτώσεις να καταβάλει αποζημιώσεις για την ενέργεια κάποιου υπαλλήλου της, ακριβώς διότι δεν υπήρχε αυτή η προληπτική αντιμετώπιση. Επίσης υπήρξε περίπτωση που το δικαστήριο εντόπισε ότι η Δημοκρατία ως εργοδότης δεν είχε πληροφορήσει το προσωπικό της. Είναι αυτά τα κενά που ο κώδικας θα καλύψει και αυτή την υποχρέωση της Δημοκρατίας ως εργοδότη, δηλαδή να προστατεύσει την αξιοπρέπεια του ατόμου", πρόσθεσε.