ΚΑΝΝΕΣ 2018: Ενας έρωτας μέσα και έξω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα

Η περίοδος του ψυχρού πολέμου είναι απλά στο φόντο της ιστορίας του Παβλικόφσκι, μιας ιστορίας «τρελού έρωτα», ανάμεσα στον μουσικό Βίκτορ και τη νεαρή χορεύτρια/τραγουδίστρια, Ζούλα, έρωτα που ξεκινά στην Πολωνία το 1949 για να τελειώσει στη Βαρσοβία, 13 χρόνια αργότερα, το 1962, ακολουθώντας, ενδιάμεσα, το ζευγάρι στις «αποδράσεις» τους σε άλλες χώρες, από Βερολίνο και Παρίσι μέχρι το Ζάγκρεμπ της Γιουγκοσλαβίας.
Σε μια ατμόσφαιρα που θυμίζει αρκετά εκείνη της προηγούμενης ταινίας του, «Ίντα», και με μαυρόασπρες και πάλι εικόνες (η ατμοσφαιρική φωτογραφία είναι του Λούκας Ζαλ), που θυμίζουν τον πολωνικό κινηματογράφο της τότε εποχής, ιδιαίτερα εκείνο του Βάιντα και του Σκολιμόφσκι (ο Βάιντα του «Στάχτες και διαμάντια» έρχεται ιδιαίτερα στο νου στη σκηνή στην αρχή, με τον μουσικό πρωταγωνιστή να επισκέπτεται μια μισοκαταστραμμένη εκκλησία, σκηνή που επαναλαμβάνεται στο φινάλε της ταινίας, σε μια όμορφη, δοσμένη με λιτότητα και λυρισμό σκηνή), ο Παβλικόφσκι παρακολουθεί το ζευγάρι του, από τη γνωριμία του, στην αγροτική σχολή τεχνών (βασικά χορού και τραγουδιού), που ιδρύει το καθεστώς για να εμψυχώσει το λαό (και αργότερα για να προωθήσει την προπαγάνδα του σε άλλες ανατολικές χώρες), όταν ο «δάσκαλος» ερωτεύεται τρελά τη «μαθήτριά» του. Στο ταξίδι τους στο Βερολίνο, το ζευγάρι αποφασίζει να αυτομολήσει στη δυτική πλευρά, μέσα από τη γαλλική διαχωριστική γραμμή, αν και τελικά, την τελευταία στιγμή, η Ζούλα δειλιάζει κι ο Βίκτορ θα βρεθεί μόνος στο Παρίσι, όπου θα βρει δουλειά ως πιανίστας σε μπιστρό.
Ο έρωτας όμως, όπως και η μουσική (όχι μόνο η λαϊκή της Πολωνίας αλλά κι αυτή του Γκέρσουιν και της τζαζ και του ροκ εν ρολ), θα παραμείνουν οι κύριοι μοχλοί στη ζωή του ζευγαριού, που μέσα από συναντήσεις, επιστροφές, απογοητεύσεις, εγκαταλείψεις και επανασυνδέσεις (στο Παρίσι, στο Ζάγκρεμπ και πίσω στη Βαρσοβία), ο έρωτας θα υπερισχύσει τελικά ενάντια στις διάφορες δοκιμασίες. Με τον Παβλικόφσκι να καταγράφει την τρικυμιώδη, μελαγχολική συχνά, πορεία του ζευγαριού με ένα ρομαντικό, λιτό, βουτηγμένο, πρέπει να πω, σε μια μαύρη ατμόσφαιρα, όπως και στο «Ίντα», στιλ.
Στην «απαγορευμένη» από το επίσημο σοβιετικό καθεστώς μουσική της ροκ, της πανκ και του new wave, στο Λένινγκραντ στις αρχές της δεκαετίας του ’80, στρέφεται ο Σερεμπρένικοβ για να μας περιγράψει τη δύσκολη πορεία της μοντέρνας μουσικής μπάντας «Κίνο», εμπνευσμένης από τη μπάντα και τη ζωή του μουσικού και τραγουδοποιού Βίκτορ Τσόι, που βρήκε τραγικό θάνατο σε ηλικία μόλις 28 χρονών. Πρόκειται για μια νοσταλγική, ρομαντική, ταυτόχρονα πολιτική ταινία, που ο τίτλος της «Το καλοκαίρι» (Leto), αναφέρεται σ’ ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του γκρουπ.
Μέσα από τις έξοχες, μαυρόασπρες σινεμασκοπικές εικόνες της φωτογραφίας του Βλαντισλάβ Οπελιάντς, με σκηνές που συχνά αντλούν την έμπνευση τους από τα βίντεο του MTV αλλά και από ταινίες όπως αυτές του Ρίτσαρντ Λέστερ (A hard Day’s Night) και του Μάικλ Γουίντερμπότομ (24 Hour People, On the Road), ο Σερεμπρένικοβ, που αυτή τη στιγμή βρίσκεται «υπό κατ’ οίκον περιορισμό» εξαιτίας κατηγορίας για διαφθορά (σε μήνυμά του προς το φεστιβάλ, ο Πούτιν ανάφερε πως δεν μπορούσε να παρέμβει για να του επιτραπεί να έρθει στις Κάννες, γιατί, όπως είπε, «η δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη» - μήνυμα που διαβάστηκε στο κοινό, προκαλώντας τα γέλια), καταφέρνει να περάσει μια ολόκληρη εποχή, όταν η ρωσική νεολαία προσπαθούσε να εκφράσει τα δικά της αισθήματα, εμπνευσμένα σίγουρα από τη μοντέρνα μουσική της Δύσης που άκουγε παράνομα (Talking Heads, Lou Read, Βοwie, T-Rex).
Σε μια από τις καλύτερες «φανταστικές» σκηνές της ταινίας, η ομάδα αρχίζει να τραγουδά σ’ ένα τρένο, ενώ στη συνέχεια, οι επιβάτες αρχίζουν να συμμετέχουν με το δικό τους τρόπο (εδώ παρεμβαίνει το βίντεο σε στιλ MTV), ενώ, σε μίαν άλλη, οι τραγουδιστές, στη σκηνή του Λένινγκραντ Κλαμπ, θα τελειώσουν τη ξέφρενη μουσική τους σπάζοντας τις καθάρες τους – σκηνές που, όπως δεν αποφεύγει να μας ειδοποιήσει ο σκηνοθέτης, «αυτά δεν έγιναν στην πραγματικότητα», γραμμένο σε χαρτόνι που παρουσιάζει ένα από τα πρόσωπα της ταινίας. Με τον Σερεμπρένικοβ να αποφεύγει, πολύ έξυπνα, τις παγίδες του βιογραφικού μιούζικαλ, για να μας δώσει μια δική του, χαώδη κάποιες στιγμές, πάντα όμως ξέφρενη και συναρπαστική εικόνα της «αντεργκράουντ» μουσικής σκηνής στο Λένινγκραντ της τότε δεκαετίας.

Πηγή: ΚΥΠΕ