Απώλεια πόρων για χώρες που δε σέβονται το κράτος δικαίου

Όπως δήλωσε η συνεισηγήτρια της Επιτροπής Προϋπολογισμών Eider Gardiazabal Rubial: «Ο σεβασμός του κράτους δικαίου και όλων των αξιών της ΕΕ είναι θεμελιώδεις αρχές πάνω στις οποίες οικοδομήσαμε την ευρωπαϊκή οικογένεια. Καμία κυβέρνηση δε μπορεί να παραβαίνει αυτές τις αρχές, χωρίς να υφίσταται τις συνέπειες».

Συγκεκριμένα με τη βοήθεια επιτροπής ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, η Επιτροπή θα πρέπει κατά περίπτωση να εξακριβώσει αν έχουν υπάρξει «γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου» και στη συνέχεια να αποφασίσει για τη λήψη ή όχι μέτρων, μεταξύ των οποίων η αναστολή πληρωμών από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ή η μείωση της προχρηματοδότησης. Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες θα συνδράμουν το έργο της Επιτροπής.

Σημειώνεται ότι τέτοιου είδους αποφάσεις θα μπορούν να εφαρμοστούν μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωκοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ενώ όταν το κράτος μέλος αντιμετωπίσει τις ελλείψεις που εντόπισε η Επιτροπή, το ΕΚ και το Συμβούλιο θα μπορούν να «ξεκλειδώσουν» τους σχετικούς πόρους.

Η Επιτροπή μπορεί να διαπιστώσει ότι το κράτος δικαίου κινδυνεύει εάν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας για ένα ή παραπάνω από τα παρακάτω:
ομαλή λειτουργία των αρχών του κράτους μέλους που είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή του προϋπολογισμού της ΕΕ
• ομαλή λειτουργία των αρχών οικονομικού και χρηματοπιστωτικού ελέγχου
• καλή διερεύνηση περιστατικών απάτης (συμπεριλαμβανομένης της φοροδιαφυγής), διαφθοράς ή άλλων παράνομων πρακτικών που επηρεάζουν την εφαρμογή του προϋπολογισμού της ΕΕ
• αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης από ανεξάρτητες δικαστικές αρχές
• ανάκτηση πληρωμών που καταβλήθηκαν αδικαιολόγητα
• πρόληψη και τιμωρία της φοροαποφυγής και του φορολογικού ανταγωνισμού
• συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης και, όπου αυτό είναι απαραίτητο, με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

Επισημαίνεται ότι συμβούλιο ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για θέματα συνταγματικού δικαίου, οικονομικά και χρηματοπιστωτικά θέματα θα συνδράμει την Επιτροπή στο έργο της και θα περιλαμβάνει ένα εμπειρογνώμονα διορισμένο από το εθνικό κοινοβούλιο κάθε κράτους μέλους και πέντε από το ΕΚ, ενώ στις αρμοδιότητές του θα περιλαμβάνονται η ετήσια ανασκόπηση της κατάστασης σε όλα τα κράτη μέλη και η δημοσιοποίηση της περίληψης των ευρημάτων του.

Ανάλογα με το μέγεθος των παρεκκλίσεων και τη διαδικασία διαχείρισης του προϋπολογισμού, η Επιτροπή μπορεί να λάβει ένα ή περισσότερα μέτρα μεταξύ των οποίων βρίσκονται:
• η αναστολή ανειλημμένων δαπανών
• η διακοπή χρονοδιαγραμμάτων πληρωμών
• η μείωση της προχρηματοδότησης
• η αναστολή πληρωμών

Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση του κράτους μέλους θα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζει τα σχετικά προγράμματα της ΕΕ ή να χρηματοδοτεί και να εκτελεί πληρωμές προς τους τελικούς δικαιούχους, όπως για παράδειγμα ερευνητές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Η Επιτροπή θα είναι υποχρεωμένη να παρέχει βοήθεια στους δικαιούχους και να προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι θα λάβουν τα ποσά που τους αναλογούν. Θα πρέπει ακόμη να καταθέσει στο ΕΚ και τους υπουργούς της ΕΕ πρόταση για τη μεταφορά ενός ποσού αντίστοιχου με το ύψος των προτεινόμενων μέτρων στο δημοσιονομικό αποθεματικό.

Η απόφαση θα τίθεται σε ισχύ με την πάροδο τεσσάρων εβδομάδων, εκτός αν το ΕΚ ή το Συμβούλιο αποφασίσουν (με πλειοψηφία ή ειδική πλειοψηφία αντίστοιχα, ώστε να μη μπορεί κάποιο κράτος μέλος να μπλοκάρει την απόφαση) να την τροποποιήσουν ή να την απορρίψουν. Όταν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι οι ελλείψεις έχουν αντιμετωπιστεί, το «κλειδωμένο» ποσό θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πάλι ακολουθώντας την ίδια διαδικασία.

Πηγή: Ευρωκοινοβούλιο